Gospodarka odpadami komunalnymi jest tematem skomplikowanym, ponieważ w jej zarządzaniu naszymi odpadami decyzyjność ma wiele aktorów jednocześnie. Za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie są odpowiedzialne jedynie spółdzielnie mieszkaniowe, ale również firmy wywożące odpady komunalne, samorządy ale i też wspólnoty mieszkaniowe oraz właściciele nieruchomości. Każda jednostka organizacyjna ma swoje obowiązki, cele oraz jest zobowiązana aktami prawnymi lub rozporządzeniami do zachowania odpowiedniego poziomu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie wspólnoty mieszkaniowej. Jak wszyscy aktorzy mogą ze sobą współpracować? I co zrobić, żeby polepszyć relację między wszystkimi? Na początku należy zrozumieć jaką rolę odgrywa każdy z nich w gospodarce odpadami komunalnymi by potem znaleźć wspólne pole do działań. Oczywiście, nie wszystko jest zależne od lokalnych władz i lokalnych społeczności. Niektóre problemy związane z wytwórcami odpadów, ale również ich przetwórcami, są związane z władzą centralną. Na przykład rozporządzenia czy też tabele opłat, związane stricte z ilością zużytej wody.
W jaki sposób organizowany jest wywóz odpadów komunalnych? Na co należy zwrócić uwagę? Jaka jest wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi? Pytań dotyczących organizacji wywozu wytwarzanych przez gospodarstwa domowe odpadów jest wiele. Ten artykuł ma na celu wytłumaczenie rolę i funkcję w gospodarowaniu odpadami komunalnymi jednostek organizacyjnych za to odpowiedzialnych zgodnie z obowiązującymi aktami prawnymi: jednostek samorządowych, właścicieli lokali, spółdzielni mieszkaniowych i firm zajmujących się profesjonalnym wywozem odpadów. Założeniem jest również przedstawienie miejsc, w których współpraca wszystkich jest zrównoważona i uzupełnia się wzajemnie w celu osiągnięcia celów nałożonych przez Unię Europejską w ramach zielonego ładu.
➡️ Dowiedz się jak zmienić gospodarkę odpadami w swoim mieście.
Polskie prawo jest zawiłe, zwłaszcza w kontekście tak dynamicznego środowiska jakim jest gospodarka odpadami komunalnymi. To powoduje, że bardzo często dochodzi do nieporozumień pomiędzy mieszkańcami danego miasta, gminy, spółdzielniami oraz jednostkami samorządu terytorialnego - urzędami miasta.
W dużym skrócie, samorządy na bazie różnych dokumentów odpowiedzialne są za:
Zakres obowiązków samorządów/ gmin w gospodarce odpadami jest jasno określony w ramach ustawy.
Z kolei spółdzielnie mieszkaniowe w swoich zadaniach mają:
Jak widać samorządy jak i spółdzielnie mieszkaniowe nie mogą funkcjonować jedna bez drugiej. Ich współpraca jest kluczowa dla zwłaszcza mieszkańców - tak by zapewnić najwyższy komfort życia, ale również uchronić przed płaceniem wysokich kar finansowych, związanych z brakiem odpowiedniego poziomu segregacji odpadów w okolicy.
Jakie zadanie ma samorząd w ramach gospodarki odpadami komunalnymi? To pytanie często się nasuwa w przypadku nowych inwestycji czy też instalacji. Dotychczasowe akty prawne, obowiązujące w ramach
Tak jak wcześniej pobieżnie zostało podkreślone w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi samorządy czyli tak naprawdę gminy objęte są następującym zakresem: odbieranie, zbieranie, transport, przetwarzanie odpadów komunalnych. W prostej wykładni podmiot odpowiedzialny zgodnie ze swoją rejestracją za odbieranie odpadów komunalnych, przejmuje się od właściciela nieruchomości lub zarządcy nieruchomości w przypadku na przykład bloków. Cel jest prosty, którego nie trzeba tłumaczyć: oprócz zbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości lub ich współwłaścicieli, celem jest również ich prawidłowe zagospodarowanie.
➡️ Dowiedz się jak zmienić gospodarkę odpadami w swoim mieście.
Dobra współpraca między samorządami, a spółdzielniami mieszkaniowymi, może być kluczem do prawidłowej gospodarki odpadami komunalnymi
Co warto wspomnieć dla zainteresowanych, obowiązują rozporządzenia nie definiują czym jest prawidłowe „zagospodarowanie odpadów”. Można w tym wypadku pokusić się o interpretację przepisów i przyjąć, że zagospodarowanie odpadów komunalnych to takie postępowanie z tymi odpadami, które pozwoli na osiągnięcie określonych przepisami prawa poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczania masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania.
Odpady komunalne są zagospodarowywane przez podmioty za to odpowiedzialne. Polega to między innymi na transporcie zbieraniu lub przetwarzaniu tych odpadów. Tworzy to w istocie swoisty ciąg działań związanych z odpadami, od ich wytworzenia przed właścicieli, współwłaścicieli lokali czy też po prostu przez nas, aż po przetworzenie (zagospodarowanie).
Jego potencjalne zakończenie stanowią instalacje i urządzenia do przetwarzania odpadów komunalnych takie jak na przykład kontenery półpodziemne Molok czy też wiaty śmietnikowe. Dlatego tak ważnym elementem działań samorządów jak i wspólnot mieszkaniowych powinno być stworzenie właściwego systemu (procesu) postępowania z odpadami komunalnymi. Gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi jednocześnie element szerszego układu działań polegających na utrzymaniu czystości i porządku na terenie samorządu - lub szerzej gminy.
➡️ Dowiedz się jak zmienić gospodarkę odpadami w swoim mieście.
Dane dotyczące odpadów komunalnych pokazują, że bez segregacji prędzej czy później możemy utonąć w śmieciach. Ekologia przewiduje rozwiązania, które mogą zatrzymać ten proceder.
W wykonywaniu zadań w zakresie gospodarki (gospodarowania) odpadami komunalnymi w istotny sposób uczestniczy samorząd, zwłaszcza gmina jako podstawowa jednostka samorządu terytorialnego. W przeważającej mierze zadania są zadaniami własnymi to jest ich odpowiedzialność jest często przesunięta na spółdzielnie mieszkaniowe lub właścicieli lokali. W ramach funkcjonowania samorządu terytorialnego, zadania w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi polegają na udzielaniu przedsiębiorcom zezwoleń na prowadzenie działalności w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi oraz prowadzeniu rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, a także na sprawowaniu nadzoru nad prawidłowym wykonywaniem zadań w ramach gospodarki. W dotychczasowym systemie do obowiązkowych zadań własnych samorządu województwa w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi należało zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych wydzielonych z odpadów komunalnych.
W regulacjach nowej ustawy o odpadach zostało ono pominięte, nie ujęto go także w innych ustawach.
To kto zajmuje się gospodarką odpadami na danym terenie zawsze wzbudza wiele pytań. Czy to powinna być spółdzielnia mieszkaniowa czy też gmina. Tutaj warto podkreślić dla zrozumienia funkcjonowania naszej okolicy, że w przypadku gospodarki odpadami komunalnymi, wszystkie z nią związane obowiązki, mogą być przekazane przez samorząd przy użyciu odpowiednich rozporządzeń. Co to znaczy? Gmina ma obowiązek wystąpienia z zamówieniem publicznym do firmy prywatnej, w ramach przetargu, do którego mogą mieć wgląd wszyscy mieszkańcy danego obszaru miasta czy też spółdzielni. Taka sytuacja powinna być traktowana jako powierzenie przez gminę określonemu wykonawcy zadań z zakresu gospodarki komunalnej. Oczywiście gmina musi przestrzegać wszystkich wymogów zawartych w odpowiednich rozporządzeniach i uchwałach podjętych przez nią, w szczególności zasad takich, jak: zasada uczciwej konkurencji czy też zasada równego traktowania wykonawców.
➡️ Dowiedz się jak zmienić gospodarkę odpadami w swoim mieście.
Te zasady oraz wymogi związane ustawą są gwarancją dla obywateli, że postępowanie przetargowe zostało przeprowadzone w sposób obiektywny, bezstronny, jawny. Równe traktowanie wykonawców wyklucza możliwość faworyzowania czy też dyskryminowania przez gminę któregokolwiek z nich. Gmina będzie w tym przypadku jest kupcem usług lub w rozumienieniu prawnym: zamawiającym usługę lub usługi.
Niepokojące są dane dotyczące nielegalnych wysypisk śmieci. Nie jest to bezkosztowe. Aż 100 tysięcy złotych dla starostwa, to również uderzenie w kieszenie mieszkańców.
Gmina może w drodze zamówienia publicznego powierzyć realizację zadania z zakresu gospodarki komunalnej utworzonej przez siebie jednostce organizacyjnej, posiadającej odrębną podmiotowość prawną, jak choćby własnej komunalnej osoby prawnej, pod warunkiem, że oferta złożona w trakcie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego przez tę jednostkę będzie ofertą najkorzystniejszą.
Należy stwierdzić, że zadania własne gminy w zakresie gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowią niewątpliwie część gospodarki komunalnej, obejmującej w szczególności zadania o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Wymiar przedmiotowy gospodarki komunalnej wypełniają przede wszystkim zadania ze sfery użyteczności publicznej.
Organizacja systemu gospodarowania odpadami komunalnymi polega przede wszystkim na ustaleniu jego podstaw prawnych. Obejmuje to zarówno planowanie działań w tym zakresie i tworzenie odpowiednich warunków dla gospodarki odpadami komunalnymi,jaki kontrolę i nadzór nad tym procesem.
➡️ Dowiedz się jak zmienić gospodarkę odpadami w swoim mieście.
Gminy są zobowiązane do objęcia nadzorowania gospodarki odpadami komunalnymi wszystkich właścicieli nieruchomości. Polega to na odbieraniu przez gminę odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości lub organizowaniu przetargów na ich odbiór i zagospodarowanie. Celem działań gminy na przedmiotowym obszarze jest osiągnięcie ustawowego poziomu gotowości do recyklingu i innych metod ponownego użycia i odzysku oraz ograniczenie masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania.Gmina zapewnia również budowę, utrzymanie i eksploatację komunalnych oczyszczalni ścieków w regionie.
Jednym z głównych problemów na które cierpią spółdzielnie mieszkaniowe, jest brak miejsca na odpowiednią segregację odpadów komunalnych. System Molok pozwala ten problem rozwiązać.
Oprócz aktów prawnych władzy centralnej, czyli Ministerstwa i postanowień sejmu, dodatkowymi źródłami regulacji prawnych są rozporządzenia stworzone przez same gminy dotyczące odbierania i przetwarzania odpadów komunalnych przez właścicieli lokali i współwłaścicieli lokali. Opiera się na tym, że dana gmina ustanawia swoje własne rozporządzenie lub kilka podczas narad, których celem jest organizacja zbiórki wytworzonych odpadów przez osoby posiadające nieruchomości.
Sprawa na Odrze nie pozostała bez echa. Edukacja oraz informowanie społeczeństwa to olbrzymia część zadań samorządów, które mogą uchronić nas przed kolejną taką tragedią.
Reglamentacja działalności w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi
W ramach systemu gospodarki odpadami komunalnymi gminy organizują rynek świadczenia usług odbioru odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Rynek konkurencyjny to rynek, na którym istnieje swoboda działalności gospodarczej i równość spółdzielcza wobec prawa.
Jednym z elementów systemu gospodarowania odpadami komunalnymi jest niewątpliwie kontrola i nadzór nad obowiązkami uczestników tego systemu. Należytym miejscu zaznaczyć, że zgodnie z ustaleniami nauki prawa administracyjnego kontrola oznacza funkcję obejmującą”
W przypadku systemu gospodarowania odpadami komunalnymi planowanie to określenie celów zgodnie z obowiązującym prawem i wynikającymi z niego standardami unijnymi i krajowymi. Regulacje prawa krajowego, odzwierciedlające wymagania unijne w powyższym zakresie, wskazują, że planowanie gospodarowania odpadami komunalnymi ma zapewnić osiągnięcie celów założonych w polityce ekologicznej państwa, oddzielenie tendencji wzrostu ilości wytwarzanych odpadów i ich wpływu na środowisko od tendencji wzrostu gospodarczego kraju, wdrażanie hierarchii sposobów postępowania z odpadami oraz zasady samowystarczalności i bliskości, a także utworzenie i utrzymanie
➡️ Dowiedz się jak zmienić gospodarkę odpadami w swoim mieście.
Gminy zobowiązane są do opracowania gminnego planu gospodarki odpadami,który obejmuje odpady ogólne powstające na terenie gminy oraz przywożone na jej teren. Natomiast szczegółowy wykaz obowiązkowych zadań własnych gminy w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi znajduje się odpowiedniej ustawie, według której gmina:
Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nakłada na gminy również obowiązki w zakresie zarządzania i rozliczania operatorów odbierających odpady komunalne. Do zadań gmin należy prowadzenie ewidencji umów zawartych na odbiór odpadów od właścicieli,wydawanie zezwoleń na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów od właścicieli oraz zarządzanie przedsiębiorstwem. Gmina opracowuje również regulamin określający szczegółowo zasady utrzymania czystości i porządku w gminie.
Spółdzielnia mieszkaniowa ma kilka obowiązków związanych z gospodarką odpadami komunalnymi. Jednym z nich jest zapewnienie właściwej utylizacji odpadów z budynku. Polega to na sortowaniu odpadów na surowce wtórne, kompostowe i śmieci, a następnie wywożenie ich do odpowiedniego zakładu.
Spółdzielnia może być również odpowiedzialna za zapewnienie składowania odpadów, a także regularne odbieranie odpadów z poszczególnych lokali. Kolejnym obowiązkiem spółdzielni w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi jest edukacja mieszkańców w zakresie prawidłowego pozbywania się odpadów. Może to polegać na rozdawaniu pakietów informacyjnych, organizowaniu warsztatów lub umieszczaniu znaków w całym budynku.
➡️ Dowiedz się jak zmienić gospodarkę odpadami w swoim mieście.
Wreszcie, spółdzielnia musi również przestrzegać wszystkich przepisów miejskich związanych z gospodarką odpadami. Obejmuje to zapewnienie, że budynek ma odpowiednie zezwolenia i że wszystkie odpady są usuwane zgodnie z prawem. Pomimo tych obowiązków, wiele spółdzielni mieszkaniowych staje przed wyzwaniami, jeśli chodzi o gospodarkę odpadami komunalnymi.
Jednym z powszechnych problemów jest brak zasobów kadrowych. Innym jest trudność w nakłonieniu mieszkańców do współpracy w zakresie sortowania i właściwego usuwania odpadów. Wreszcie, często brakuje funduszy na pokrycie kosztów związanych z gospodarką odpadami komunalnymi. W związku z tym ważne jest, aby spółdzielnie mieszkaniowe ustaliły jasne priorytety i procedury dotyczące gospodarki odpadami komunalnymi, aby zapewnić zgodność ze wszystkimi przepisami i uniknąć potencjalnych problemów.
➡️ Dowiedz się jak zmienić gospodarkę odpadami w swoim mieście.
Wyzwania w gospodarce odpadami komunalnymi są liczne i dobrze znane. Obejmują one brak dostępu do usług komunalnych, niewystarczające finansowanie i przestarzałą infrastrukturę. W wielu przypadkach spółdzielnie mieszkaniowe znajdują się na pierwszej linii tych wyzwań. Często są one jedynym źródłem niezawodnych usług komunalnych dla swoich członków, a także zazwyczaj są odpowiedzialne za utrzymanie terenów komunalnych i infrastruktury. W związku z tym spółdzielnie mieszkaniowe mają interes w znalezieniu sposobów współpracy z samorządami w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi. Rozwiązaniem może być np. zabieganie o zwiększenie finansowania i zasobów. Jeszcze innym współpraca z władzami miejskimi w celu opracowania nowych inicjatyw i programów. Poprzez wspólną pracę spółdzielnie mieszkaniowe i samorządy mogą przyczynić się do poprawy gospodarki odpadami komunalnymi dla wszystkich mieszkańców.
Pomimo naszych najlepszych starań, gospodarka odpadami komunalnymi pozostaje wyzwaniem w wielu miastach i miasteczkach. Częścią problemu jest to, że produkujemy dużo odpadów i może być trudno znaleźć wystarczająco dużo miejsca, aby je wszystkie bezpiecznie składować. Innym problemem jest to, że wiele osób nie poddaje swoich odpadów recyklingowi lub kompostowaniu, co oznacza, że więcej materiałów trafia na składowiska. W rezultacie samorządy lokalne często mają problemy z nadążaniem za zapotrzebowaniem na usługi usuwania odpadów.
W jaki sposób system Molok przyczynia się do bardziej zrównoważonego środowiska? Na przykład poprzez redukcję emisji CO2.
Jednym ze sposobów na odciążenie miejskich systemów gospodarki odpadami jest współpraca z lokalnymi spółdzielniami mieszkaniowymi. Dzięki współpracy, spółdzielnie mieszkaniowe i samorządy mogą poprawić wskaźniki recyklingu i kompostowania, zmniejszając ilość odpadów, które trafiają na składowiska. Ponadto spółdzielnie mieszkaniowe mogą zapewnić dodatkową przestrzeń do składowania odpadów komunalnych, dając pracownikom administracji więcej czasu na bezpieczne przetwarzanie i utylizację materiałów. Dzięki wspólnej pracy możemy zmienić sposób gospodarowania odpadami komunalnymi.
Polski system gospodarki odpadami komunalnymi oparty jest na zasadzie "zanieczyszczający płaci". Gospodarstwa domowe płacą bezpośrednio za usługi związane z odpadami komunalnymi poprzez podatki i opłaty dla użytkowników, natomiast przedsiębiorstwa i przemysł są obciążone za wytwarzane przez siebie odpady w zależności od ich rodzaju i ilości. System gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce jest również wspierany przez podatek od składowisk.
Odpowiedzialność finansowa za gospodarkę odpadami komunalnymi spoczywa na samorządach lokalnych. W związku z tym istnieje znaczne zróżnicowanie w sposobie gospodarowania odpadami komunalnymi w Polsce. Niektóre samorządy wdrożyły innowacyjne i skuteczne programy recyklingu, podczas gdy inne odniosły mniejszy sukces
Rząd krajowy wyznaczył cel zmniejszenia ilości stałych odpadów komunalnych (MSW) składowanych na wysypiskach o 50% do 2030 roku. Cel ten nie jest jednak wiążący dla samorządów lokalnych
➡️ Dowiedz się jak zmienić gospodarkę odpadami w swoim mieście.
Istnieje szereg sposobów na poprawę gospodarki stałymi odpadami komunalnymi w Polsce, w tym
Pobierz przewodnik dotyczący gospodarki odpadami
Wypełnij formularz, aby otrzymać przewodnik