Szkło jest, obok tworzywa sztucznego, najpowszechniej stosowanym materiałem opakowaniowym. Jest jednak bezpieczniejsze, ponieważ nie wpływa negatywnie na przechowywaną żywność czy napoje. Aby mimo wszystko nie obciążać nadmiernie środowiska produkcją nowego szkła, warto poddawać to już używane recyklingowi, zwłaszcza że materiał ten może być przetwarzany dowolną ilość razy bez pogorszenia jego parametrów.
Trudno wyobrazić sobie dziedzinę życia, w której szkło nie miałoby zastosowania. Produkowane są z niego słoiki i butelki na produkty spożywcze, szyby, elementy dekoracyjne, a także naczynia. Tak powszechne wykorzystanie tego materiału rodzi konsekwencję w postaci zwiększonej produkcji odpadów. Aby je zagospodarować i zmniejszyć obciążenie środowiska naturalnego kluczowy staje się recykling butelek szklanych i innych przedmiotów z tego materiału.
Ustawa o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 roku (Dz. U. 2013 poz. 21) wyjaśnia, że recyklingiem nazywamy proces odzysku umożliwiający ponowne wykorzystanie produktu, materiału i substancji w celu tożsamym z pierwotnym lub od niego odmiennym.
Nie może być jednak mowy o efektywnym recyklingu odpadów szkła bez skutecznego systemu segregacji odpadów komunalnych. To bowiem wówczas w gospodarstwach domowych śmieci są dzielone na te, które mogą zostać wtórnie wykorzystane oraz te, które nie mogą podlegać recyklingowi.
Szczegółowe zasady tego procesu zostały sprecyzowane w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 29 grudnia 2016 roku w sprawie szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów (Dz.U. 2017 poz. 19). Dokument ten wprowadził w lipcu 2017 roku Jednolity System Segregacji Odpadów (JSSO), zgodnie z którym mamy obowiązek segregowania odpadów na frakcje. Jedną z nich jest frakcja szkła.
Przeczytaj również: Na czym polega recykling tworzyw sztucznych?
➡️ Pobierz przewodnik dotyczący gospodarki odpadami
Nie wszystkie śmieci wykonane ze szkła mogą zostać wrzucone do pojemnika na odpady szklane. Zgodnie z Jednolitym Systemem Segregacji Odpadów (JSSO) wdrożonym 1 lipca 2017 roku mogą się w nim znaleźć:
Do kontenerów na szkło nie powinny być wrzucane:
➡️ Pobierz przewodnik dotyczący gospodarki odpadami
Recykling odpadów szklanych jest specyficzną formą wtórnego wykorzystania śmieci danej frakcji. Zgodnie z zapisami Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 29 grudnia 2016 roku w sprawie szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów odpady ze szkła wrzucane są do jednego pojemnika w kolorze zielonym, który dodatkowo jest opatrzony napisem „Szkło”. Niekiedy jednak zostaje wprowadzony dodatkowy podział na szkło bezbarwne i kolorowe. Wówczas szklane śmieci pozbawione barwnika należy wrzucać do pojemnika białego z napisem „Szkło bezbarwne”. Natomiast pozostałe (np. brązowe czy zielone) do pojemnika zielonego z napisem „Szkło kolorowe”.
Od czego zależy ów podział? Zgodnie z Ustawą z dnia 19 lipca 2019 roku o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2019 poz. 1579) to gmina odpowiada za utrzymanie porządku na jej terenie. W związku z tym kwestię segregacji odpadów szklanych w jednym pojemniku lub dwóch pojemnikach ustala regulamin uchwalany przez radę gminy (po zaopiniowaniu przez inspektora sanitarnego).
Recykling opakowań szklanych (podobnie jak recykling odpadów innych frakcji) jest obowiązkiem nałożonym na Polskę i inne państwa członkowskie przez Unię Europejską. Zgodnie z przyjętym tzw. pakietem odpadowym do 2035 roku poziom recyklingu ma wynieść 65%. Nie można realizacji tego celu odwlekać w czasie, ponieważ już w 2025 roku wtórnie wykorzystywanych ma być 55% śmieci, a w 2030 – 60%.
Zobacz także: Segregacja odpadów – w Polsce i Unii Europejskiej
Kluczowe dla osiągnięcia powyższych wskaźników jest efektywne segregowanie odpadów w gospodarstwach domowych. Wdrożony w 2017 roku Jednolity System Segregacji Odpadów (JSSO) nie jest wyłącznie zaleceniem, lecz obowiązkiem. Osoby, które go ignorują, muszą liczyć się z ryzykiem kary finansowej. Jakich konsekwencji finansowych można się spodziewać? Kwestię tę reguluje Ustawa z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Jeśli pojemnik na szkło zapełniany jest odpadami innego typu lub szkło wrzucane jest do kontenerów przeznaczonych dla innych frakcji, może zostać określona wielokrotna stawka opłaty za wywóz śmieci. Jej wysokość waha się od dwu- do czterokrotności normalnej stawki.
➡️ Pobierz przewodnik dotyczący gospodarki odpadami
O tym, czy śmieci segregowane są we właściwy sposób, może poinformować wójta, burmistrza lub prezydenta pracownik firmy specjalizującej się w wywożeniu odpadów. Wystarczy, że otworzy pojemnik na śmieci, by stwierdzić nieprawidłowości w zakresie ich segregacji.
Recykling jest procesem wieloetapowym. Nie może być mowy o skutecznym wtórnym wykorzystaniu odpadów bez efektywnego segregowania śmieci. Proces ten zaczyna się już w gospodarstwach domowych, gdy przedmioty wykonane ze szkła wrzucane są do pojemnika przeznaczonego na tę frakcję. Segregację odpadów ułatwiają pojemniki półpodziemne Molok. Podobnie jak zwykłe kontenery powierzchniowe są oznaczone w sposób określony przepisami prawa. Wyglądają jednak bardziej estetycznie, co stanowi zachętę do wrzucania śmieci do właściwych pojemników. Ponadto są bardziej pojemne. Nie ma więc ryzyka, że zabraknie miejsca na szklane butelki czy słoiki.
Odpady cyklicznie odbierane są przez pojazdy opróżniające wyspecjalizowanej firmy, której gmina powierzyła zadanie gospodarowania odpadami komunalnymi. Gdy śmieci zostaną przewiezione do punktu odpowiedzialnego za recykling, są ważone i sprawdzone pod kątem przydatności do powtórnego przetworzenia. Jeśli znajdą się wśród nich np. żarówki, soczewki okularowe czy pojemniki po rozpuszczalnikach, muszą zostać przekazane do utylizacji.
➡️ Pobierz przewodnik dotyczący gospodarki odpadami
Następnym etapem recyklingu szklanych butelek i innych odpadów szklanych jest kruszenie oraz oczyszczanie z etykiet i drobnych zabrudzeń, jak piasek czy resztki żywności. Po wstępnym oczyszczeniu pokruszone odpady są dzielone ze względu na kolor. Właśnie w celu usprawnienia tego procesu niektóre gminy decydują się na segregowanie szkła z podziałem na frakcję bezbarwną i kolorową. Ten wstępny podział przyspiesza proces recyklingu, dzięki czemu szybciej można uzyskać surowiec wtórny.
Stłuczka, która zostanie podzielona pod względem kolorów, zostaje przewieziona do huty szkła. Tam jest przetapiana w 1200 st. Celsjusza na masę szklaną, z której formowane są nowe produkty, takie jak butelki, słoiki czy ozdoby.
Dowiedz się, czym są odpady bio i na czym polega ich recykling
Szkło jest wyjątkowym materiałem do recyklingu. W przeciwieństwie do tworzyw sztucznych czy papieru może być przetwarzane dowolną ilość razy. Dzięki temu oszczędza się miejsce przeznaczone na składowanie odpadów oraz ogranicza eksploatację środowiska naturalnego. Pozwala to również zmniejszyć wykorzystanie wody oraz energii, a tym samym redukuje emisję dwutlenku węgla do atmosfery.
Do czego wykorzystywane jest wtórnie przetworzone szkło? Recykling tego materiału umożliwia produkcję nie tylko nowych butelek czy słoików, ale również m.in.:
Powtórne wykorzystanie szkła jest więc ekonomiczne i ekologiczne, a przy tym bezpieczne, ponieważ – wbrew obawom – po skruszeniu i ponownym przetopieniu nie zmienia swoich właściwości i swojej wytrzymałości.
W przewodniku znajdziecie:
• praktyczne informacje dotyczące projektowania punktu zbiórki odpadów,
• porady jak zwiększyć poziom segregacji odpadów na terenie wspólnoty,
• jakie warunki musi spełniać półpodziemny system przechowywania odpadów.