Odpady papierowe – recykling, segregacja i utylizacja papieru

Poziom recyklingu ma wynieść w Polsce w 2035 roku 65%. Wynika to z zapisów tzw. pakietu odpadowego nałożonego na państwa członkowskie przez Unię Europejską. Jedną z frakcji odpadów, którą należy segregować, jest papier. Zadanie to ułatwiają pojemniki półpodziemne Molok, które nie tylko są oznaczone w sposób zgodny z przepisami, ale też swoją estetyką zachęcają do recyklingu papieru.

Czym jest recykling makulatury?

Zgodnie z zapisami Ustawy o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 roku (Dz. U. 2013 poz. 21) recyklingiem nazywany jest odzysk umożliwiający ponowne przetworzenie odpadów komunalnych na produkty, materiały i substancje, które nie muszą mieć celu tożsamego z  pierwotnym.

Tak jak w przypadku śmieci innego typu, tak i w odniesieniu do papieru, recykling stanowi odpowiedź na rosnący z roku na rok poziom wytwarzanych odpadów. Jak wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), zarówno gospodarstwa domowe, jak i przedsiębiorstwa wytwarzają coraz więcej śmieci. W 2020 roku wzrost ten wyniósł prawie 3% w stosunku do roku 2019. Zebrano wówczas 13,1 mln ton odpadów komunalnych. Istotną ich część stanowiła makulatura.

➡️ Pobierz przewodnik dotyczący gospodarki odpadami

Podobnie jak tworzywa sztuczne, szkło czy odpady bio, papier można poddawać recyklingowi. Pozwala to ograniczyć nadmierną eksploatację środowiska naturalnego. To niezwykle istotne, wziąwszy pod uwagę, że około 42% wycinki drzew na całym świecie przeznaczone jest na potrzeby produkcji papieru. Tymczasem wystarczy niespełna 60 kg makulatury, by uratować jedno drzewo.

Aby odpady papierowe mogły być wtórnie wykorzystane, istotne jest zrozumienie, że recykling jest procesem wieloetapowym, który zaczyna się już w domach i firmach. To tam przeprowadzana jest segregacja śmieci w podziale na frakcje, zgodnie z zasadami określonymi w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 29 grudnia 2016 roku w sprawie szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów (Dz.U. 2017 poz. 19). To właśnie ten dokument wprowadził w 2017 roku JSSO, czyli Jednolity System Segregacji Odpadów. Zgodnie z nim obowiązkiem każdej firmy i każdego gospodarstwa domowego jest segregowanie odpadów w podziale na frakcje, w tym na frakcję papieru.

Przeczytaj także: Segregacja odpadów – w Polsce i Unii Europejskiej

Recykling papieru – jak powinna przebiegać segregacja papieru?

Wydawać by się mogło, że recykling papieru jest mocno rozpowszechniony. Niewątpliwie rośnie świadomość tego, co do tej frakcji się zalicza. Niestety wciąż zdarzają się wątpliwości i błędy. Jak się bowiem okazuje, nie każdy papier może zostać poddany recyklingowi. Innymi słowy, nie każdy papier powinien znaleźć się w kontenerze oznaczonym kolorem niebieskim.

Zgodnie z zapisami Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 29 grudnia 2016 roku w sprawie szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów papier (w tym tekturę oraz papierowe i tekturowe odpady opakowaniowe) należy segregować w pojemnikach niebieskich, oznaczonych dodatkowo napisem „Papier”. Na kontenerze mogą zostać także umieszczone dodatkowe informacje w formie naklejki bądź tabliczki. Wszystko to ma na celu usprawnienie recyklingu. Mowa tu m.in. o oznaczeniu, jakie odpady powinny zostać umieszczone w kontenerze, a jakie nie należą do tej frakcji, mimo że wykonane są z papieru lub tektury. Nie inaczej jest w przypadku pojemników półpodziemnych Molok. Są one oznaczone zgodnie z obowiązującymi przepisami w taki sposób, aby osoby z nich korzystające nie miały wątpliwości, co należy wrzucić do środka.

Zgodnie z zasadami Jednolitego Systemu Segregacji Odpadów (JSSO) wdrożonego 1 lipca 2017 roku w pojemniku na papier mogą się znaleźć:

• opakowania, które są wykonane z papieru, kartonu i tektury;
• katalogi, ulotki, prospekty informacyjne;
• gazety, czasopisma, książki, zeszyty;
• zadrukowane kartki;
• papier do pakowania;
• papier szkolny i biurowy;
• torby i worki, które są wykonane z papieru.

Czego nie wrzucamy do pojemnika na papier? Nie powinny znaleźć się w nim:

• zużyte ręczniki papierowe;
• zużyte chusteczki higieniczne;
• papier, który został polakierowany, zafoliowany lub zalaminowany;
• papier, który został zabrudzony i zatłuszczony;
• kartony po mleku i napojach;
• worki papierowe po materiałach budowlanych (np. cemencie) i rolniczo-ogrodowych (np. nawozach);
• tapety;
• materiały higieniczne (np. pieluchy jednorazowe, podpaski);
• jednorazowe naczynia i opakowania z papieru, które zostały zabrudzone lub zatłuszczone;
• ubrania.

➡️ Pobierz przewodnik dotyczący gospodarki odpadami

Na czym polega recykling makulatury? Segregowanie papieru i przygotowanie do przetwarzania

Recykling makulatury rozpoczyna się w momencie wyrzucenia śmieci do pojemnika na odpady papierowe. Ponowne wykorzystanie makulatury nie byłoby więc możliwe, gdyby nie wdrożony obowiązek segregacji śmieci z podziałem na frakcje w gospodarstwach domowych i firmach.

Usprawnieniu recyklingu służą kontenery na odpady komunalne. Pojemniki półpodziemne Molok są oznaczone w sposób narzucony przez obowiązujące przepisy, a jednocześnie wyglądają estetycznie, co stanowi zachętę do segregowania odpadów.

Papier wyrzucony do kontenerów jest regularnie odbierany przez pojazdy opróżniające specjalistycznej firmy i przewożony do punktu specjalizującego się w jego przetwarzaniu. Tam makulatura jest szczegółowo sprawdzana i sortowana na ruchomych taśmach. Wszystko po to, by wyeliminować te odpady, które nie nadają się do recyklingu lub nie należą do tej frakcji. Następnie odpady papierowe są prasowane i belowane, a potem przekazywane do przetworzenia.

Zobacz: Jak działa system pojemników półpodziemnych MolokDomino?

➡️ Pobierz przewodnik dotyczący gospodarki odpadami

Przetwarzanie makulatury – jak przebiega recykling papieru?

Recykling makulatury umożliwia odzyskiwanie surowca nie więcej niż trzy– lub czterokrotnie. Każde ponowne przetworzenie obniża jakość masy celulozowej, aż wreszcie ta całkowicie przestaje być przydatna do kolejnego recyklingu.  

Jak przebiega ten wieloetapowy proces? Makulatura czysta, pozbawiona zatłuszczeń i plastikowych elementów zostaje umieszczona w rozwłókniaczu bębnowym, gdzie papier poddawany jest kąpieli w gorącej wodzie. Często dodawane są też substancje chemiczne, które mają usunąć m.in. barwniki. 

Niestety nie wszystkie zanieczyszczenia udaje się usunąć dzięki procesowi kąpieli. Dlatego konieczne jest oczyszczanie włókien celulozowych mechanicznie. Służą temu sita i hydrocyklony, które, wykorzystując siłę odśrodkową, skutecznie oddzielają cięższe zabrudzenia, jak choćby piasek czy zszywki biurowe.

Na tym etapie makulatura ma formę rozwodnionej masy celulozowej. W takiej postaci łatwiej jest rozdzielić włókna celulozowe w zależności od ich długości, by następnie dodatkowo je oczyścić, ale już w osobnych urządzeniach.

Na tym nie kończy się jednak recykling. Niezwykle istotne jest przeprowadzenie odbarwiania. Wykonuje się je, jeśli makulatura ma zostać wtórnie wykorzystana do produkcji papieru do pisania czy gazet, a więc gdy musi być on biały, a nie brązowy, jak to ma miejsce w  przypadku tektury falistej. Część barwników jest usuwana z makulatury już podczas kąpieli w gorącej wodzie. Do zlikwidowania pozostałych wykorzystuje się oddziaływanie pęcherzyków powietrza, które powodują odseparowanie się farby od powierzchni włókien celulozowych.

Na koniec całego procesu przeprowadzane jest bielenie masy celulozowej substancjami chemicznymi. Po wysuszeniu i wygładzeniu biały papier jest gotowy do wtórnego wykorzystania.

Dowiedz się, na czym polega recykling tworzyw sztucznych

Recykling a utylizacja papieru

Papier wrzucony do właściwego pojemnika może zostać poddany recyklingowi i wykorzystany do produkcji przedmiotów z celulozy, takich jak:

• banknoty,
• wytłoczki do jajek,
• abażury i klosze,
• filtry do kawy,
• filtry samochodowe.

Proces ten pozwala zaoszczędzić przestrzeń wykorzystywaną do składowania odpadów, a także znacząco zmniejszyć zużycie wody i energii. Jest to więc najbardziej ekologiczny i ekonomiczny sposób gospodarowania odpadami papierowymi.

Niestety nie zawsze wtórne wykorzystanie tego surowca jest możliwe. Jeśli papier nie spełnia kryteriów przynależności do tej frakcji odpadów (jest np. brudny lub zatłuszczony), wówczas nie podlega recyklingowi, lecz utylizacji. Jeśli ma niską przydatność do recyklingu (został już kilkukrotnie przetworzony), jest kompostowany. Jeśli natomiast stanowi kombinację kilku materiałów (np. jest zafoliowany) – zostaje spalony.

Pobierz przewodnik dotyczący gospodarki odpadami

W przewodniku znajdziecie:

• praktyczne informacje dotyczące projektowania punktu zbiórki odpadów,
• porady jak zwiększyć poziom segregacji odpadów na terenie wspólnoty,
• jakie warunki musi spełniać półpodziemny system przechowywania odpadów.